Галина Федоровна Им

Бэйэм туспунанОбо мне

Мин саха тылын уонна литературатын учууталабын, методическай холбоһук, 5 Б кылаас салайааччытабын, кылаас таһынан үлэҕэ «Ситим» оскуола хаһыатын, «Туллук» драматическай куруһуогу үлэлэтэбин.

«Төрөөбүт тыл - норуот тыына» эссе

Дьэдьэннээх күөрчэҕи алаадьылаан сиэн улаатыннарбыт эйэҕэс эбэлээх, Балыктаах алааска бугул түгэҕин харбаттаран, окко тэҥҥэ илдьэ сылдьар, куобах илии тутурдаах булчут, элэккэй эһэлээх, салайар үлэҕэ олоҕун анаабыт күн-күбэй ийэлээх, сыспай сиэллээҕи доҕор-атас оҥостубут амарах аҕалаах – барыта төрөөбүт алаастан саҕаланар, ийэ тыл эйгэтиттэн иитиллэр дьиэ кэргэнтэн удьуордаах буоламмын, кэнчээри ыччаты төрөөбүт тыл сүөгэйигэр, сүмэтигэр, илгэлээх эйгэтигэр уһуйар, дьону кытта алтыһар идэни талбыт эбиппин.
Саха государственнай университетын саха салаатыгар үөрэнэр сылларбар үтүөкэн да уһуйааччыларга үөрэнэн ааспытым — айымньылаах үлэбэр тирэх, күүс-көмө буолар. Кинилэр ыллыктаах санаалара, өркөн өйдөрө, муударай толкуйдара уруккуну утумнуурга, олоҕу анаарарга, оҕолуун алтыһарга, саха омук инникитин түстэһэргэ сүҥкэн оруоллаах.
Билигин “Тыл баар – норуот баар, тыл сүтэр – норуот симэлийэр” диэн этии тоҕоостоох кэмэ кэллэ. Төрөөбүт тыл учуутала буоламмын, бу тэтимнээхтик сайда турар үйэҕэ төрөөбүт тылбыт чөл туруктаах, кэнэҕэски ыччат дьоммут саха куттаах буоларын туһугар туруулаһабын.
Учууталым Баһылай Никиитис Бырдьахаанап этиитэ оруннаах: “Норуот күүһэ өйүгэр, өйүн күүһэ – тылыгар”. Оҕо төрүт тылыттан тирэх ылан, аан дойдуну анаарыахтаах, ийэ толкуйа сайдыбыт оҕо олоххо ситиһиилээх буолар дии саныыбын. Оҕо сахалыы куттаах буолан иитиллэн тахсыыта бастатан туран, дьиэ кэргэнтэн тутулуктаах. Айылҕалыын сибээспитин быспакка оҕобутун ииттэхпитинэ, саха норуота уһун тыыннаах буолуоҕа. Өбүгэбит төрүт үгэстэрин эппитигэр-хааммытыгар иҥэрэн, үйэлэри уҥуордаан бэриллибит духуобунай баайбытын, омук быһыытынан уратыбытын, сиэрбитин-туоммутун аныгы кэрдиис кэмҥэ тэҥҥэ тутан, олох устун айаннаатахпытына эрэ, саха омук сарсыҥҥыга эрэллээх буолуоҕа.
Оскуола киэҥ аартыгынан олоххо бары өттүттэн бэлэмнээх, дэгиттэр талааннаах, араас сатабыллары баһылаабыт, тобуллаҕас толкуйдаах, сайдыылаах, киэҥ билиилээх ыччаты олох суолугар атаарыы соруга турар. Хас биирдии учуутал бэйэтин үөрэтэр предметинэн эрэ муҥурдаммакка, атын предметтэри кытта алтыһынаран үөрэттэҕинэ, ити сорук ситиһиллэр. Ийэ толкуйдаах оҕо дэбигис ханнык баҕарар предмети ыарырҕаппакка ылынар кыахтанар. Оҕо ийэ толкуйа чөл буоларын туһугар төрөөбүт тыл, литэрэтиирэ учуутала дьиэ кэргэн кэнниттэн, сүрүн оруолу ылар. Ол эрээри, төрөппүт оҕотун иитиитигэр тылга болҕомто уурбатыттан биһиги кэккэ мэһэйдэри көрсөбүт: төрөөбүт тылынан ыраастык саҥарбат, санааларын сааһылаан эппэт оҕолор тиийэн кэлэллэр. Маныаха айымньы нөҥүө оҕоҕо төрөөбүт тылга тапталын уһугуннарыахха сөп. Уруогу, үөрэтиини таһынан оҕо ис кыаҕын, талаанын, дьоҕурун, сатабылын, сахалыы толкуйун сайыннараары “Туллук” драматическай уонна “Ситим” эдэр кэрэспэдьиэннэр кулууптарын үлэлэтэбин. Драматическай кулуупка оҕо артыыстыырга, сыанаҕа тутта-хапта сылдьарга, санаатын сатаан сааһылаан этэргэ, бодоруһа, алтыһа, атын оҕо санаатын истэ үөрэнэр. Айымньы ис санаатын дьоруойдар дьайыыларын нөҥүө арыйарга, ылынарга, суруйааччы этэр санаатын өйдүүргэ холонор, кэм кэрдииһин, олох олуктарын уратытын сыана нөҥүө оонньоон ис туругар киллэрэр. Үлэбит түмүгүн видеоҕа устан үйэтитэбит, сыанаҕа тыыннаахтыы оонньоон уонна видеокүрэхтэргэ кыттан, хас да төгүллээх өрөспүүбүлүкэтээҕи НПК истэринэн күрэхтэр лауреаттара, кыайыылаахтара, “Бастыҥ оруол”, “Кэскиллээх оонньооччу” анал ааттары хас да төгүл ылары ситистибит. Оттон “Ситим” нууччалыы-сахалыы тахсар хаһыаты нуучча тылын, литэрэтиирэтин учуутала Е.В.Петрованы кытта салайан үлэлэтэбит. 5 кылаастан дьарыктаабыт оҕолорбут билигин 10 кылааска тиийдилэр. Оҕолор матырыйаалы кытта үлэлиир суруйар, айар, чинчийэр, хасыһар дьоҕурдара сайдар, күннээҕи буола турартан тута саҥаны, сонуну буларга, историческай кэрдиис кэм уратытын арыйарга матырыйаал хасыһарга үөрэнэллэр, элбэх дьону кытта алтыһаллар. Булбут матырыйаалларын көмпүүтэргэ бэчээттээн, Папблишер бырагыраамманан хаһыат оҥорон таһаараллар, онон ИКТ баһылыы, тутта үөрэнэллэр. Өрөспүүбүлүкэтээҕи электроннай хаһыаттар күрэхтэрин хас да төгүллээх лауреаттара, “Кэскил” хаһыат түмэр эдэр кэрэспэдьиэннэрин сүлүөттэрин кыттыылаахтара, ХИФУ ыыппыт пресса күрэҕэр анал аат хаһаайыттара буолары ситиспиппит.
Цифровой эйгэ киириитэ күн-түүн түргээтиир. Онон учуутал ону кытта тэҥҥэ хардыылаан иһиэхтээх. Саха тылын, литэрэтиирэтин үөрэтиигэ көрдөрөр-иһитиннэрэр матырыйаал тиийбэтэ атахтыыр. Аныгы технология күүһүрбүт кэмигэр кэм ирдэбилигэр сөп түбэһэн, электроннай босуобуйа, компьютернай презентация, видеороликтары, видеомонтажтары оҥорон, уруокка, кылаас таһынан үлэҕэ, араас тэрээһиннэргэ туттабын.
Сайдыылаах үйэ очурдарыгар оҕустарбакка, “кэмниин тэҥҥэ сайда тур, кымыс сыттаах, кустук өҥнөөх сахам мандар саҥата!” диэн тылбыт, омукпут сарсыҥҥылаах буоларын туһугар айабын-тутабын, үлэлиибин-хамныыбын.

Им Галина Федоровна, саха тылын, литэрэтиирэтин учуутала

Я учитель якутского языка, руководитель методического объединения учителей родного языка и литературы, коллектива 5 Б класса. Также, кроме основной деятельности обучаю детей театральному искусству в драматическом кружке «Туллук», журналистике в школьном издании «Ситим».

Методическай холбоһук сонуннара

ПрезентацияларПрезентации

«Былатыан Ойуунускай — Саха Саарына» чинчийэр үлэ презентацията. 2018 с. өрөспүүбүлүкэтээҕи «Ойуунускай ааҕыылара» научнай-практическай конференцияҕа презентация күрэҕэр лауреат буолбута.

Анна Денисовна Неустроева «Тиргэһиттэр» кэпсээниттэн сиэттэрэн тиэмэҕэ 5 кылааска төрөөбүт литератураҕа түмүктүүр уруок презентацията.

Презентация к исследовательской работе «Былатыан Ойуунускай — Саха Саарына»удостоилась звания лауреата конкурса презентаций в республиканской научно-практической конференции «Ойуунскай ааҕыылара».

Презентация для урока родной литературы в 5 классе по рассказу Анны Денисовны Неустроевой «Тиргэһиттэр».

КинигэлэрКниги

2018 сыллаахха «Алампаны айхаллыыбыт» хомуурунньугу мунньан, эрэдээксийэлээн бэчээккэ таһаарбытым.
Хомуурунньукка үөрэнээччилэр Алампаҕа анабыл айар үлэлэрэ киирдилэр.(Кинигэ таһын улаатыннаран көр)

2009-2011 сс. биир идэлээх, биһиги оскуолабыт бэтэрээн учуутала М.Н. Колесованы кытта «Алампа аартыгынан», «Алампа дьоло», «Алампа аата — үйэлэргэ» хомуурунньук кинигэлэри таһаарбыппыт.

Обложка сборника

В 2008 году собрала, редактировала и выпустила сборник «Алампаны айхаллыыбыт».
В сборник вошли творческие работы учащихся, посвященные Анемподисту Ивановичу Софронову — Алампа, одному из основоположников якутской литературы, выдающемуся драматургу, прозаику, поэту, критику, переводчику, общественному деятелю. (Увеличить изображение обложки)

Сборник на якутском языке.

Ранее в 2009-2011 гг. совместно с моей коллегой Колесовой М.Н. выпустили сборники «Алампа аартыгынан», «Алампа дьоло», «Алампа аата — үйэлэргэ».

«Туллук» драм. куруһуокДрамкружок «Туллук»

П.А. Ойуунускай төрөөбүтэ 125 сылыгар анаан «Дьэбэрэттэн тахсыы» кэпсээнинэн инсценировка суруйан, 2018 сыллаахха өрөспүүбүлүкэтээҕи «Ойуунускай ааҕыылара», улуустааҕы «Эдэр актер» драм.көрүү күрэҕэр кыттан уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи «Ойуунускай ааҕыылара» научнай-практическай конференция иһинэн видеоролик күрэҕэр лауреат уонна «Бастыҥ эр киһи оруола», «Бастыҥ дьахтар оруола», «Кэскиллээх оонньооччу», «Бастыҥ туруорааччы-учуутал» анал ааттары ылбыппыт.

С юными актерами школьного драматического кружка «Туллук» мы написали инсценировку, посвященную 125-летнему юбилею П.А. Ойунского «Дьэбэрэттэн тахсыы» по его одноименному рассказу.
На протяжении 2018 года инсценировка удостоилась множества наград — лауреат конкурса видеороликов в республиканской научно-практической конференции «Ойуунускай ааҕыылара», лауреат драматического конкурса «Эдэр актер». Актеры нашего кружка стали победителями в таких номинациях как «Лучшая мужская роль», «Лучшая женская роль», «Кэскиллээх оонньооччу», «Лучший учитель-режиссер».